بررسی نقش و جایگاه صنعت فرش دستباف در اقتصاد ملّی

به خاطر دارم که این تابلوفرشها یا به عنوان نمونه کار به جاهای مختلف ارسال شد یا به برخی مسئولین هدیه داده میشد. ما امیدمان را در توسعه و ادامه این طرح از دست ندادهایم، اگر فرد سرمایه گذار علاقهمند به این کار باشد، میتواند کمک شایانی در توسعه این طرح به ما کند، البته با تاجران بسیاری هم به مذاکره پرداختهایم اما آنها حاضر نیستند که شیوه سنتی خود را تغییر دهند، مسئولین هم شاید دغدغه و مسائل دیگری برای آنها اولویت داشته باشد. فارس: آیا در حال حاضر هم برای احیای کارگاه و تولید به این روش ابتکاری در حال پیگیری هستید؟ اما در حال حاضر بافته ها دارای نقشه هستند ، نقشه ها توسط تیم متخصص طراحی شده و بابت هر نگاره دلیلی وجود دارد . همچنین در سفر هیئت دولت به قم که اواخر سال گذشته بود، طرح مکتوب راه اندازی کارگاه را به مراجع مربوطه هم ارائه کردهایم و در حال پیگیری هستیم. به هر جهت متاسفانه تا به حال نتوانستهایم در بحث حامی مالی موفق شویم. همه اینها نیازمند سرمایه و حامی مالی مناسب است تا بتوانیم با کمک این عزیزان به خدمت بزرگ اشتغالزایی که مسئله مهمی در کشور است بپردازیم و گامی جهت بهبود وضعیت کسبوکار برداریم.

کناره: فرشی مورد استفاده در راهروها و راه پلهها با پهنای 70/1 تا 5/0 متر و طول 3 تا 10 متر که در بعضی موارد تا 15 متر و بیشتر نیز بافته میشود. 2- مباحث بلند مدت مثل ایجاد مجتمع های قالی بافی، ساختار های مورد نیاز، شناسنامه فرش، قانون کپی رایت، که نظام حقوقی آن در استان با بهره مندی از فضای الکترونیک و مجازی قابل تحقق است فراهم گردد تا گام های اساسی در اصلاح امور این حوزه از صنعت کشور برداشته شود. همچنین در همین مدت زمان ارزش وزنی صادرات فرش دستباف نیز از ۲۶هزار و ۳۰۰تن در سال۱۳۷۸ به ۳هزار تن در سال۱۳۹۸، ۳.۹هزار تن در سال۱۳۹۹ و ۱/۲هزار تن در ۷ماهه نخست امسال رسیده است. این شهر از مدت ها قبل به خاطر پارچه ها و سفال هایش معروف بوده است. متاسفانه این عدم همکاریها باعث شد طرح در همان سالهای دهه 70 دیگر دنبال نشود و به نوعی خوابید، در این طرح ما نیازمند سرمایه قابل توجه هستیم و معتقد هستم این طرح در کمترین زمان ممکن تبدیل به یک طرح پر بازده میشود و با اولین نمایشگاه و یا صادراتی که در این زمینه انجام شود سرمایه هزینه شده به راحتی برمیگردد. در واقع تابلو فرش دستی و تابلو فرش ماشینی در یک نگاه ساده تقریبا مشابه یکدیگر هستند ولی با دقت بیشتر الیاف فرش دستی کاملا قابل تشخیص است.

در مناطق مختلف کشور انواع فرش دستباف بافته میشوند که هریک ویژگیهای خاص خود را داشته و با آنها شناخته میشوند. نخ به کار رفته در فرش های هفتصد شانه کاشان از بهترین الیافی است که می تواند در فرش ماشینی به کار رود . استفاده از مبلمان های کلاسیک و گران قیمت پر زرق و برق برای میهمان و مبلمان های راحتی و کاناپه های ساده تر برای نشیمن و استفاده روزانه همانقدر پذیرفته شده و رایج است که استفاده از سرویس ظروف گران قیمت برای پذیرایی از میهمان و ظروف ارزان قیمت دم دستی برای اهل خانه! زیرا فرش افشان هم برای دکوراسیون های کلاسیک و هم دکوراسیون های مدرن مناسب است. به نسبت فرشهای مدرن، معمولا در انواع کلاسیک رنگهای بیشتری به کار میرود. البته این اصطلاح در ادبیات معماری برند هم با معنی و مفهوم دیگری به کار می‫رود که در موضوع چگونگی ارتباط زیر برندها با برند مادر است.

فرشهای ماشینی معمولا از جنس آکریلیک، پلی پروپیلن و پلیاستر با ترکیبی از اینها هستند. حدود سال 1374 ما با تلاش همه اعضای خانواده کارگاهی را به همین روش راهاندازی کردیم. در این رتبه چین نیز با ۵.۳درصد ششم بوده است.تبریز پایتخت فرش دستبافت /برگزاری نمایشگاههایی فرش با حضور رئیس جمهور کشورهای خارجیرئیس مرکز ملی فرش ایران به اهمیت بافت فرش دستبافت جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در تبریز به منظور معرفی و شناساندن این هنر صنعت به دنیا اشاره کرد و گفت: امیدواریم با حضور فرش آذربایجان شرقی در جام جهانی قطر ۲۰۲۲ نگاه ها بار دیگر به سمت فرش دستبافت جلب شود.فرحناز رافع با بیان این که فرش دستباف ایران هنوز هم در دنیا حرف اول را می زند، اظهار کرد: در سال های گذشته حوزه فرش مشکلات زیادی داشته است ولی با توجه ویژه ای که دولت به این حوزه دارد می توانیم شاهد رونق این هنر صنعت باشیم.وی با اشاره به این که از تمام تولیدکنندگان فرش دستبافت حمایت می کنیم، افزود: همه چیز از آذربایجان شرقی شروع می شود چون این استان پایتخت فرش دستبافت ایران است.رافع به اهمیت بافت فرش دستبافت جام جهانی ۲۰۲۲ قطر در تبریز به منظور معرفی و شناساندن این هنر صنعت به دنیا اشاره کرد و گفت: امیدواریم با حضور فرش آذربایجان شرقی در جام جهانی قطر ۲۰۲۲ نگاه ها بار دیگر به سمت فرش دستبافت جلب شود.رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان این که از تمام تولیدکنندگان فرش دستباف حمایت می کنیم، افزود: همه چیز از آذربایجان شرقی شروع می شود چون این استان پایتخت فرش دستباف ایران است.رافع ادامه داد: در این زمینه فعالان این حوزه باید تلاش کنند تا این هنر صنعت زیبا و ارزشمند احیا شود و به نسل های بعدی انتقال یابد.وی با اشاره به اعطای تسهیلات به فعالان حوزه فرش گفت: تسهیلات کارا، تسهیلات تبصره ۱۸ و تسهیلات فنی و اعتباری وزارتخانه از جمله حمایت های دولت برای رونق فعالیت این حوزه در نظر گرفته شده است همچنین در این زمینه با بانک ها هماهنگ شده ایم تا این اعتبارات را در اختیار فعالان فرش قرار دهیم.رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: یکی از اقدامات ویژه ما حضور تولیدکنندگان و صادرکنندگان در کشورهای اوراسیا و برگزاری نمایشگاه های متعدد است تا ظرفیت های این هنر صنعت را به دنیا معرفی کنیم.رافع افزود: یکی از کارهای مهمی که در این حوزه انجام داده ایم ایجاد ارزش افزوده برای هر فرش است چرا که هر فرشی که بافته می شود یک اثر بی بدیل است برای همین جشنواره فرش فاخر را برگزار کردیم برای همین فرش ها در جاهای مختلف به نمایش گذاشته می شود تا ارزش افزوده برای این قالی ها ایجاد شود.وی اظهار کرد: امسال ۱۱۰ نفر را به عنوان برگزیدگان حوزه فرش معرفی کردیم که از بین این افراد ۵ نفر را به عنوان مشاهیر و ۵ نفر را به عنوان افراد نام آور در این حوزه انتخاب کردیم که استاد قرهباغی طراح برجسته از این استان در بین افراد برگزیده است.رئیس مرکز ملی فرش ایران با اشاره به نام گذاری یک روز در تقویم رسمی کشور به نام روز فرش افزود: از دیگر اقدامات مهم این نهاد برگزاری نمایشگاه هایی در ایران با حضور رئیس جمهورهای کشورهای خارجی برای معرفی این هنر صنعت بوده است.بستر مناسبی برای صادرات فرش دستبافت فراهم کردهایممعاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان این که بستر مناسبی برای صادرات فرش دستبافت را فراهم کردهایم، گفت: اگر بتوانیم ارزش واقعی فرش دستبافت را به بازارهای خارجی معرفی کنیم بدون تردید علاوه بر تقویت چرخه فرش، تولید نیز ارتقا خواهد یافت.محمدمهدی برادران افزود: با افزایش تولید و ایجاد اشتغال امیدواریم بتوانیم ثمرات محصولات فرش دستبافت را در بازارهای بین المللی ببنیم.

با خرید سوغاتی میتوانیم دیگران را نیز با هنر و هنرمندان آن شهر آشنا کنیم. اگر در آن زمان وامی که قرار بود به ما داده شود را پرداخت میکردند میتوانست بسیاری از مشکلات ما را حل کند؛ چون ما در این مسیر هرچه سرمایه از خود داشتیم را هزینه کردیم و حتی از اطرافیان و آشنایان نیز قرض کردیم. برندینگ از دیگر مسائل تاثیر گذار در قیمت فرش است، هرچه برندی شناخته تر باشد، به طبع آن از قیمت بالاتری برخوردار است. برای مثال در فرش ۱۲۰۰ شانه در هر متر از عرض آن ۱۲۰۰ گره بافته شده است.

وی ادامه داد: دولت سیزدهم از هنر صنعت فرش ایران حمایت ویژه ای می کند.وی افزود: در حال حاضر بستر مناسبی برای صادرات فرش دستبافت را فراهم کرده ایم به طوری که برای حضور در نمایشگاه قطر از تولیدکنندگان و صادرکنندگان دعوت کردیم تا در این رویداد بزرگ شرکت کرده و محصولات خود را عرضه کنند.معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان این که باید سهم تولیدکنندگان و بافندگان به نحو احسن پرداخت شود، گفت: به منظور توسعه اقدامات صادراتی باید در حوزه صادرات، فرش را با شناسنامه صادر کنیم.برادران تاکید کرد: اگر بتوانیم ارزش واقعی فرش دستبافت را به بازارهای خارجی معرفی کنیم بدون تردید علاوه بر تقویت چرخه فرش، تولید نیز ارتقا خواهد یافت.وی افزود: امیدواریم روندی که در استان ها برای توسعه حوزه فرش آغاز شده تداوم یابد و شاید پیشرفت روزافزون این هنر صنعت باشیم.سقوط آزاد فرش ایران در بازارهای جهانیاحد عظیم زاده رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز و صادرکننده نمونه کشور گفت : فرش دستباف ایران در سالهای اخیر به لطف بی مهری هایی که از سوی دولتمردان در سال های گذشته صورت گرفته در رده پنجم قرار گرفته این در حالی است که در سالهای نه چندان دور رده نخست بازارهای جهانی را داشتیم.صادر کننده نمونه کشور با بیان اینکه پیمان سپاری از مشکلات اصلی پیش روی صادرکنندگان فرش دستباف ایرانی است ،افزود : تجار فرش وقتی فرش را از بافنده خریداری میکنند با نرخ دلار آزاد از بافنده خریداری کرده و چندین ماه سرمایه شان بر روی فرش خواب دارد و هنگام صادرات دولت تعهد پیمان ارزی از تجار میگیرد از این قرار که بعد از فروش ارز حاصله باید به دولت تحویل داده شده و قیمت مصوب ارز نیمایی محاسبه شود.عظیم زاده ادامه داد: سود حاصل از صادرات ۲۰ تا ۳۰ درصد بوده و اگر با پیمان ارزی برگردانده شود عملا سود تاجر صفر شده و صرفه اقتصادی ندارد و این باعث عدم صادرات فرش شده است.رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تبریز با اشاره به روند به روز رسانی طرح ها گفت : ببینید طرح ها و دیزاین خانه ها و اماکن دچار تحولی شگرف در چند دهه گذشته شده و طرح های ۱۰۰ سال و ۵۰ سال پیش دیگر جوابگوی سلائق نسل جدید نیست بنابراین باید طرحی نو در انداخته و نسبت به تقاضای بازار تولید و عرضه کرد.وی کم توجهی و عدم بهره مندی از پتانسیل های رسانه ای را توسط دولت یکی دیگر از عوامل موثر بر رکود فرش دستباف دانسته و ابراز داشت: استفاده از ظرفیت های رسانه ای برای شناساندن هر چه بیشتر هنر ملی ایران زمین می تواند کمک خوبی برای این هنر بوده و بستری برای ارایه در بازارهای داخلی و خارجی را فراهم خواهد ساخت.عظیم زاده حذف پیمان ارزی را یکی از راهکارهای مناسب در جهت احیای جایگاه فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی دانسته و اضافه کرد: اگر پیمان ارزی برداشته شود خود بنده که سالیان سال صادرکننده نمونه فرش دستباف کشور بوده ام دوباره صادرات را از سر خواهم گرفت چرا که برای تاجر و بازرگانی اصل اساسی سود معقول و بازگشت امن سرمایه به کشور هست پس بنابراین اگر تسهیل در پیمان سپاری انجام شود قطعا کمک قابل توجهی به صادرات فرش دستباف ایران خواهد شد.وی به نمایندگی از همکاران فعال در حوزه فرش دستباف ایران از دولت مردان خواست تا با ایجاد بستری مناسب در جهت ارتقای جایگاه فرش دستباف ایران اقدام نمایند و خود نیز از هیچ تلاشی برای احقاق این امر فروگذاری نخواهد کرد.واسطه گری بلای جان فرشسیدکاظم زعفرانچیلر، نائب رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز هم در این جلسه بیان کرد: در خصوص موضوع فرش به صورت مکرر تذکراتی داده ایم منتهی تاکنون به آن توجهی نشده سایت 700shane است.

ولی خب طرح قالی ایرانی فقط لچک ترنج آنهم با زمینه لاکی نیست؛ طرحهای زیاد دیگری هم داریم که بعضیهایشان در حال فراموششدن هستند. تنوع طرحهای فرش ماشینی در مجموعه آقای فرش، چنان تحولی در خلق زیبایی فرش پدید آورده که در قالب کلمات نمیگنجد. نائب رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تبریز گفت: دولت تاکنون به تولیدکنندگان فرش فرصتی در قالب فضای نمایشگاه ایجاد نکرده است و واسطه گری در این بین بیشتر به چشم می خورد.زعفرانچیلر ادامه داد: برای صنعت فرش طرحی دارم که از واسطه گری جلوگیری خواهد شد تا تولیدکنندگان بتواند صنعت خود را به صورت مستقیم نمایش بگذارند.تولید و صادرات مکمل یکدیگرندرئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز صادرات در حوزه فرش دستباف را ازدرآمدهایاصلی کشور دانست و افزود: جبران تحریم صادرات به کشورهای اروپایی، عربی و حاشیه خلیج فارس را باید از طریق صادرات به کشورهای همسایه از جمله کشور ترکیه جبران کرد.اسماعیل چمنی ادامه داد: تحریمها یکی از عوامل کاهش صادرات این حوزه است و درسالهایبدون تحریم، ۴۰۰ میلیون دلار صادرات فرش انجام میگرفت اما متأسفانهدر حال حاضربه یک هشتم یعنی ۵۰ میلیون دلار کاهش یافته است.وی صادرات در حوزه فرش دستباف را ازدرآمدهایاصلی کشور دانسته و افزود: تولید و صادرات مکمل یکدیگرند بدین گونه که نبود صادرات تأثیر مستقیمی بر نبود تولید و راکد بودن آن دارد و اگر خواهان ایجاد اشتغال در کشور هستیم باید صادرات را در اولویت اصلی قرار دهیم.رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز بیان کرد: افزایش قیمت مواد اولیه بالطبع، قیمت فرش دستباف را نیز افزایش داده است از این رو فرش دستباف باید در زمره اولویتهای مجلس و نمایندگان قرار گیرد که در این راستا باید علاوه بر بهرهمندی از حق بیمه، وامهای کم بهره و سرمایههای در گردش نیز در اختیار آنان قرار بگیرد.«فرش ایرانی» به جرم بیمهری بر دار رفت!

بنابر اظهار مسئولان و مشاهدات میدانی، شاغلان و میزان تولیدات این صنعت در نواحی روستایی و عشایری نیز نسبت به گذشته کاهش بسیار شدیدی را تجربه کرده است. سخن آخر: برای خرید فرش آشپزخانه بهتر است؛ فرشی را انتخاب کنید که پرزهای کوتاهی داشته باشد تا گرد و خاک و لکهها در بین پرزهای آن جمع نشود، همچنین فرشی باشد که سبک بوده و به راحتی بتوان آن را شستشو کرد. کسانی که در آن زمان قبول کردند به شیوه ابتکاری ما قالی ببافند بعد از چند وقت گفتند که این روش برایشان بهتر است و سود بیشتری هم دارد، اما متاسفانه یا خوشبختانه محصولات ما نتوانست به بازار فرش سنتی راه پیدا کند. در این مطلب از چیدانه به معرفی انواع فرش دستباف از نظرهای مختلف و ویژگیهای هریک، تاریخچه، مزایا و قیمت قالی دستباف میپردازیم؛ با ما همراه باشید… همچنین حالا سهم فرش ایران از کل صادرات غیرنفتی حتی به نیمدرصد هم نمیرسد.همه اینها به این معنی است که صادرات فرش دستباف ایران طی سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۹ بهلحاظ وزنی سقوط ۸۵درصدی و بهلحاظ ارزش دلاری نیز سقوط نزدیک به ۹۰درصدی را تجربه کرده است. اما حالا همهچیز برعکس شده است، بهطوری که در سال۲۰۱۹، از ۹۰۹میلیون دلار صادرات فرش در جهان؛ هند با ۳۲۰میلیون دلار و سهم ۳۵.۴درصدی در رتبه اول، ایران با ۷۸.۵میلیون دلار و سهم ۸.۶درصدی در رتبه دوم، پاکستان با ۷۶.۵میلیون دلار و سهم ۸.۴درصدی در رتبه سوم، نپال با ۶۹.۷میلیون دلار و سهم ۷/۷درصدی در رتبه چهارم و ترکیه با ۵۷.۹میلیون دلار و سهم ۶.۴درصدی پنج صادرکننده بزرگ فرش دستباف بودند.

بله. علاوه بر اینکه اخیرا در یکی از صندوقهای بسیج سازندگی برای استفاده از تسهیلات عضو شدهایم، اما به دلیل نیاز به سرمایه قابل توجه برای این کار هنوز موفق به آغاز مجدد کار نشدهایم. با اینکه اندازههای استاندارد فرش دستبافت ایرانی 6، 9، 12 و 24 متر است که با توجه به ابعاد فضای مورد نظر میتوان هریک را انتخاب کرد اما انواع قالی دستباف در اندازههای دیگر نیز بافته میشود. فرش دستباف ایران ، نماد فرهنگ ، ذوق و هنر ایرانی است و از آنجائیکه محصولی چند بعدی بوده و دارای جنبه های مختلفی می باشد. در سال 1328ه.ش از اولین فرشهای گرهدار در چادر صحرانشینان یا روی اسبها استفاده شد. طرح ابتکاری بافت قالی، از سالها پیش دغدغه خانواده ما بوده و در این زمینه حدود 26 سال پیش ثبت اختراع داشتهایم در این راه سرمایه شخصی بسیاری را هزینه کردهایم. چیزی دیگر نمانده تا قالیبافان نقش گلبوته را به رنگ سیاه درآورند. بهمنظور خرید یک فرش ماشینی خوب لازم است به چند مورد توجه کافی نماییم تا بتوانیم در هنگام خرید برای خانه خود به بهترین شکل ممکن تصمیمگیری نماییم .پس انتخاب مناسبی در این زمینه داشته باشیم.

و قفقاز و ترکمنستان و آسیای صغیر و افغانستان داشتهاست ازهمان اول برای هنرشناسان عربی معمایی آزاردهنده بوده و چون نه به یونان ورم و تمدن وفرهنگ باختری چسبیده میشد و نه به مسیحیت و نه میتوانسته دستاورد یا دستآموز مستعمره نشینها باشد اما دیری نپایید که از برکت /درایت/تنی چند از باستان شناسان امپراتوری پروس وراه حل معما کشف گردید و قالیبافی هنر و صنعتی قلمداد گردید و در جوار و در پناه مغرب زمین و مسیحیت رشد کردهاست و اعتلا گردید. انسان از زمانی که خود را شناخت، به فکر تهیه منسوجی بود تا در برابر سرما و سختی زمین از او محافظت کند. فرش هایی هم وجود دارند که ترنج در آن ها استفاده نشده است که از آن ها برای محیط های خاصی که می خواهند حالت بزرگتری داشته باشد و بزرگ تر دیده شود، استفاده می کنند. و از مزایای آن سادهتر بودن اجرای آن، بهتر بودن نقش و باکیفیتتر انواع تصاویر هنری و شخصی روی آن است. ۸. درصورتیکه میخواهید از طبیعی بودن رنگ فرش اطمینان حاصل کنید میتوانید در زمان خرید یک دستمال نمدار روی آن بکشید. با این حال، به دلیل بالاتر بودن تراکم فرش 1500 شانه نسبت به 1200 شانه، قیمت آن بیشتر می باشد.

برای دوختن ریشه ها از بهترین الیاف که از نوع ابریشم می باشد استفاده می شود . با گذشت زمان انسان آموخت که با در هم تنیدن و فشردن الیاف پشم، زیراندازی ضخیمتر و گرمتر به نام نمد تولید کند، با یادگرفتن فنون ریسندگی، نخهای پشمی را تولید و برای اولین بار با ترکیب رشتههای افقی و عمودی نخهای پشم، گلیم را ابداع کرد و این آغازی بر تولید فرش گرهدار یا پرزدار پیشرفتهتر بود. در آن سالها حدود 20 طرح را در تیراژ 20 عددی توانستیم ببافیم یعنی حدود 400 محصول تولید شد. وجود مواد شیمیایی در الیاف این نوع فرش ها باعث تحریک آلرژی افراد خواهد شد. به یاد داشته باشید برخی الیاف مصنوعی برای کودکان حساسیتبرانگیز و برای بیماریهایی مانند آسم هم مضر است.

یعنی زمان 6 ماه به 40 روز برای یک نیروی کار کاهش مییابد، مشخص است که این صرفه زیادی برای بافندگان دارد. یکی از بهترین گزینه ها برای پوشاندن کف خانه ها استفاده از فرش های ماشینی است که در مقایسه با دیگر کفپوش های مرسوم در کشورمان هم از قیمت های به مراتب مقرون به صرفه تری برخوردار هستند و هم دارای دوام و کیفیت مطلوبی می باشند. فارس: این صرفه در زمان برای بافنده به چه میزان است؟ فرش کرک ابریشم: این فرشها که به دلیل قیمت بالا رایج نیستند، پرزی از کرک و چلهای ابریشمی دارند و معمولا جنس چله آنها از پنبه یا کتان است. فرش دستباف یکی از کهنترین هنرهای ملت خوش ذوق ایران به ویژه آذربایجان است که با قدمت چند هزار ساله تمدن و هنر ایرانی را به هم گره زده است. این ریز بافتی فوق العاده و شگفت انگیز این فرش که عموما با تراکم 4500 تولید می شود، تولیدکنندگان را ترغیب کرده است که طرح های زیبا و ماندگار فرش دستباف ایرانی را طراحی کرده و با استفاده از توانایی بالای این دستگاه ها تولید کنند. از مهمترین مؤلفههایی که در انتخاب یک فرش ماشینی خوب باید به آن دقت کرد، برند و شرکت تولید کننده آن است.